Қазақша сөйлетудің «рузалық» тәсілі

2841 просмотров
0
Марат АСИПОВ
Понедельник, 06 Ноя 2017, 17:00

Бұзақы әдіспен мемлекеттік тілді үйрету неге әкеп соғады?

Читайте также
Орыс көрерменге ашаршылық тақырыбын ашқан қазақ

Қыркүйек айының соңында «Ұлт тағдыры» қозғалысының төрағасы Дос КӨШІМ мемлекеттік тіл туралы заңды қайта қарау қажет деген болатын.

Неге деген сұраққа келтірген дәлелі төмендегідей. «Мәселен Павлодарда Руза БЕЙСЕНБАЙТЕГІ деген белсенді азаматша шықты. Мен ол қызды «Ұлт тағдыры» қозғалысының Павлодар облыстық филиалының басшысы еткен едім, бір кездерде. Сол қыз жалғыз өзі Павлодарда мемлекеттік тіл үшін күресіп жүр. Біз жиындарымызда осы Рузаны мысалға келтіре отырып, қазақ тілділердің шыдамы таусыла бастағанын, енді олар кез-келген қазақстандық азаматтан тілді талап ете бастайтынын ескертеміз».  

Бұл сөздердің шынында  жаны бар екен. Өткен аптада Руза Бейсенбайтегінің шыдамы таусылды. Ол трамвайда қазақ тілінде қызмет көрсетпегені үшін қоғамдық көлікті 35 минутқа тоқтатып тастады. Трамвайдың жолында тұрып алып. Біздің Павлодардағы тілшіміз Джамиля МАРИЧЕВАНЫҢ хабарлауынша, полиция қызметкерлері сыпайы түрде акцияны тоқтатуды сұрап, Р.Бейсенбайтегіне  ұсақ бұзақылық жасағаны үшін  434 бап бойынша айып таққан. Бұл бап бойынша 10 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады, я болмаса 10 тәулікке дейін қамауға алынады.

Р.Бейсенбайтегі көп жылдан бері қазақ тілінің жаппай қолданысқа енуі үшін күресіп жүр. Қоғамдық қызмет көрсету орындарында қазақша сөйлемегені үшін түрлі қарекетке барды.  Тұрмыстық техника сататын дүкенге бойкот жариялады, аштық жариялаймын деп те қорқытты, кейбір ісі сотқа дейін жеткен.

Руза ханым белгілі  математик Давид ГАНЕЛИНДІ сынағандардың бірі болған еді. Давид Григорьевич әлемдік олимпиададан жүлде алған оқушыларды дайындаған білікті ұстаз. Ол кісі  бар-жоғы мектепте әнұранды айтудағы  тәртіптерді мысқылдаған. Мектепте мұғалімдердің көбі әйел адамдар. Сондықтан да оң қолымен кеудесін ұстау қаншалықты дұрыс деген сияқты. Алайда, мұғалім сынның астында қалып, артынша мектептен кетіп, ақыры дүние салды. Талантты ұстаздың шәкірттері беделді олимпиадада 30-рет әнұранды шарықтатқаны сыншылардың «арынын» баса алмады.  

  

Читайте также
Қазақстанда латын графикасында алғашқы басылым шықты

Қазақ тілінің сойылын соғатындардың көбі бұрыңы өкпелерін айтады. КСРО кезінде қазақтар өз ана тілінде сөйлесе, орыс тілінде сөйле деп айтатын деген. Ал енді қазір сол өкпелеткендердің балалары мен немерелерінен қазақша сөйле деген талап қойылып жатыр. 

Айтпақшы, сол КСРО кезінде қазақ азаматын орыс тілін білмегені үшін жұмыстан шығарыпты дегенді естімедім. Ары кетсе – трамвайдағы дөрекелік деп бағаланған. «Оңбаған басқыншылар» мемлекеттік тілді өзге ұлт арасында адам қорлайтындай сынап-мінеу арқылы насихаттаған жоқ.

Ол кезде «орысша сөйле» деген сөз қазақтардың намысына тиісе, қазір орыстардың да шамына тиіп, өкпелетеді. Мені мазалайтын сұрақ: өзге ұлт өкілдерін күштеп, қорқытып қазақ тілін үйретуге бола ма? 

Тілдің күрескерлері мемлекеттік тілді білмегені үшін сатушы, стюардесса, медбике, есепші, дәрігерлерді  жұмыстан кетуіне қол жеткізсе, формалды түрде дұрыс. Ия, заң бойынша қазақ тілінде талап етілсе, сол тілде қызмет көрсетілуі тиіс.

Жарайды, сол адамды қазақ тілін білмегендіктен жұмыстан шығардық. Ол адам: «Бұған кінәлі өзім. Қазақ тілін үйренуім керек еді» демейді. Бұндай сөзді оған туыстары, достары, таныстары да айтпайды. Керісінше, сол жұмыстан шығып қалған адамның айналасындағылардың 99,9 пайызы Ресейге кету жағын ойлауы мүмкін.

Патриоттарға азаматтарымыздың елден кетуі жаман үрдіс екенін нандыру әурешілік. Жағдай тіптен қиындауы ықтимал. Украинадағы шығыс облыстарындағы өз қандастарымызды қорғаймыз деп, майдан ашқан «орыс әлеміне» сепаратизмнің жаңа ошағы қажет-ақ.

Читайте также
В Павлодаре будут судить «патриотку казахского языка» за хулиганство

Қазақстанда мемлекеттік тілді қолданысқа еңгізудің «рузалық» тәсілін жақтаушылар көбейген сайын, «орыс әлемін» қолдаушылар қатары арта түседі.  

P.S. Руза Бейсенбайтегі феномені шенеуніктердің тіл заңын орындамағандықтан шығып отыр. Жергілікті шенеуніктер трамвай аялдамаларын айтатын хабарламаларды екі тілде жазғызбаған. Р. Бейсенбайтегінің айтуынша, тіл туралы заңның бұзылғаны туралы 52 рет шағым жазған. Қоғамдық көлікті тоқтатып тастамағанша ешкім оған назар аудармаған. Тіпті, қалалық әкімшілік те.

Анығы, бизнес нысандарына қысым көрсетіп, ақша жасап үйренген, сенбілік пен түрлі «өтірік» шараларды атқару, қазына қаражатын шашуды білетін шенеуніктерге қазақ тілін қорғау қызық емес.

Регистрация для комментариев:



Вам отправлен СМС код для подтверждения регистрации.




публицист, иноагент России
В Казахстане, по мнению Станислава Черчесова, сидят колонизированные нами отсталые народы. Поэтому можно положить ноги на стол и издеваться над казахским языком. Как россиянин, я должен за него извиниться.
Для борьбы с коррупционным ОПГ можно использовать ОГПО
Как заставить государственных служащих отвечать за свои дела
Посетитель следственного изолятора в Караганде избил сотрудников ДУИС
Ранее он уже был осуждён к 15 годам строгого режима за убийство, но главное – к кому он пришёл на свидание
Устроивший ДТП мопедист признан свидетелем аварии
В Алматы судят водителя минивэна, не сумевшего увернуться от мопеда с пассажиром
Еврокомиссия отложила введение новых правил въезда в страны Шенген
Они должны были вступить в силу с 10 ноября
Почему наши программы развития плохо работают
Нет опоры на науку, мнимые цели и плохая реализация
Кто, как, когда - голосует в Америке
Краткий обзор избирательной системы США
Профессор Горбунов: крестник Рериха и защитник буквы "ч" в казахстанской географии
Занимательная история Казахстана от Андрея Михайлова
Талхиз. Выхода нет?
Нужен ли нашей стране  памятник ЮНЕСКО и может ли он когда-нибудь стать популярным туристическим объектом
Павлодарские прокуроры vs избранный народом аким
Зампрокурора Павлодарской области ходатайствует, чтобы суд не признавал недобросовестным поставщиком компанию, некачественно отремонтировавшую дорогу
Суд своеобразно защитил фермера, недовольного тем, что ему отказали в льготном кредите
Фермер обозвал любовниками тех, кто, по его мнению, виноват в отказе
В ВКО сотрудник акимата устроил резонансное ДТП
Родственники пострадавших требуют справедливого расследования, в правоохранительных органах хранят молчание
Прокуратура Алматы намерена изъять яблоневые сады генерала Новикова
Соответствующий иск был принят в производство суда
Когда правительство возьмётся за яйца
Прагматично-патриотическое молодёжное движение издало "Ежедневник строителя Второй Республики" с цитатами президента
Президент и крестьяне
Земельные кадастры - как инструмент восстановления справедливости (или передела незаконно захваченного)
Казахская сказка о мальчике Бату стала хитом Amazon
Книга как отложенное оружие мира
Ратель. Лучшее за 2022 год. Аналитическая служба Ratel.kz
Ratel.kz публикует самые читаемые материалы авторов сайта за прошедший год
Исповедь молодого сантехника и молодого акима. Часть 1
- ВЛАДИМИР, огромное Вам человеческое спасибо от всей души и чистого сердца, самое главное здоровья и ещё раз здоровья. На таких людях как Вы, города и держатся. Профессионалов как Вы, необходимо ставить руководителями, которые знают проблему из внутри. Ещё раз ОГРОМНОЕ СПАСИБО!!!!!!!
Когда правительство возьмётся за яйца
- Просто шедевральная статья. Особенно в точности описывает функции партий, которые описаны в данной статье. Изречения которые должны быть прочитаны и приняты во внимание. Самое главное чтобы данный ежедневник был прочитан и принят во внимание. (Про выражение где фигурирует Троцкий просто ШЕДЕВРАЛЬНО и в точку)...
Отчего после публикаций Ratel.kz нервничают в ТОО "AB Energo"
- Сергей, ОГРОМНОЕ Вам спасибо за новое расследование. Всегда держите в напряжение. Ожидаем продолжение... (Интересно, что скажет ещё на это и ГУ "Аппарат акима Абайского района Карагандинской области)
Премьер Смаилов как аманат Назарбаева
- Спасибо большое , здоровье и удачи Вам и Вашим близким, то что Вы творите лучше всех государственных программ по воспитанию . Готовая программа к действию для улучшения жизни населения. Огромное удовольствие что у нас имеется такие журналисты и такой коллектив.
Депутатский запрос фракции "Ак жол": чем комитет гражданской авиации занимался пять лет
- Если случится ещё трагедия , то кого будут винить опять? Всех собак спустили на авиакомпанию Bek Air, хотя надо было просто решать проблему с незаконными постройками намного раньше этой катастрофы. Нельзя это так оставлять. Всех пересажать за коррупцию , кто являлся корнем проблемы!
Все дороги ведут в Каражал: горькая начинка "сладкого пирожочка"
- Огромное спасибо автору за проделанную работу! Только в нашей группе более 100 человек постравших от этой компании в лице гендиректора Максата Токмагамбетова, бессовестного, наглого мошенника, который почему-то до сих пор остаётся безнаказанным, хотя прокуратура и следственные органы завалены сотнями, сотнями заявлений пострадавших. Но мы не остановимся и будем добиваться, чтобы этот "человек", наконец-то, понёс наказание!
Как аким Досаев уничтожает Алматы и рейтинги президента Токаева
- Каменское плато- в р-не обсерватории идет застройка, хотя весной сошел оползень на ул Алмалыкской. Акимат частично помог организовав сброс воды с вышележащего участка на нижнюю часть улицы и домовладельцу в расчистке. Но других мер по предотвращению развития оползневой зоны не принято. Вырублен сад, на месте его строится элитный комплекс Вилла Белгравиа. Летом, здесь нехватка воды, отключения электроэнергии, что будет при вводе в эксплуатацию этого, т.к.доп коммуникаций застройщик не делает.