Онтүстік Қазақстан жастары Сирияға кетіп қала жаздады
Оңтүстік Қазақстандағы дін мәселесін зерттеу орталығы жастарды діни экстремистік топтарға қалай арбап кіргізетіні туралы видеоролик жариялады.
Сонымен қатар, теологтар терроризмді насихаттағаны үшін түрмеге қамалған жастармен арнайы сұхбаттар жүргізген.
Ең үлкендерінің жасы 30-да толмаған. Ең жасы он сегізде. Олардың еш қайсысы түрмеге түсеміз деп ойламаған. Интернет желілеріндегі діни ұстаздарының әрбір айтқанын құп көріп, ислам халифатына шүбәсіз сенген. Мұсылман бауырлары үшін соғысуға Сирияға кетуді ойлаған.
Алайда олар «жиһадқа» аттана алмады. Арнайы құрылымның қолына түсті. ОҚО жастары Сириядағы соғысқа кетіп қала жаздады.
«Маған Қазақстанда өмір сүру харам дедi»
Салафизм ағымы өкілдерімен танысуы, олармен достасуы өз өмірінің күл-талқанын шығарғанын жасырмаған Қанат КЕНЖЕБАЙ жасы небәрі 24-те.
- Басында салафиттердің барлық әрекеттері көңілімнен шықты. Олардың бір-біріне деген бауырмалдығы, сақал өсіріп, балағы қысқа шалбар киетіні ұнайтын. Олармен өте тығыз байланыста болдым, бірге жүрдік. Салафиттер мешіттегі имамдар мен молдаларға сенуге болмайтынын, өйткені олардың сөздері Құран мен Сүннетке қарсы екенін айтатын. Ал Құран мен Сүннетті сақтамайтындарды салафиттер адасқандар деп санайтын, – дейді Қанат.
Салафиттермен жақын араласа бастаған Қанатқа осы ағым ғана тура жолға бастайтындай көрінгені сондай, күні бойы интернетте салафит көшбасшылардың уағыздарын тыңдаудан жалықпайтын. Уақыт өте келе бұл ағымның ұстанымын өзінше дұрыс санаған Қанат әлеуметтік желілерде Сирияға барып, мұсылман бауырлар үшін соғысуға шақыруды бастайды. Өзінің бір досы жихадқа кеткенде, Қанат та оның соңынан Сирияға кетпекке бел буады.
- Маған Сирияға кел, бауырларың үшін соғыс деген сыңайда WhatsApp арқылы талай хаттар келді. Олар «Қазақстанда қалу, сол жерде өмір сүру– харам» деп те үгіттеді. Мен ойлана келе Сирияға кетуге бел будым. Алайда құқыққорғаушылар жолымды кесті, – деп есіне алады Қанат бостандықтағы өмірін.
Осылайша Қанат Кенжебай Сириядағы соғысқа көпшілікті шақырғаны үшін бес жылға бас бостандығынан айырылды.
«Бұл әрекетімнің заңға қайшы екенін білмедім»
Сарыағаш қаласының тумасы Зайнап ТҰРҒЫНБАЙ дзюдомен шұғылданған, үлгілі оқушы. Ата-анасының мақтанышы ғана емес, ертеңінен үлкен үміт күттірген қыз болды. Медреседен діни білім алғысы келетінін айтқанда Зайнаптың ата-анасы бастапқыда таңданғаны рас. Уақыт өте келе медреседен алған білімі аздық етіп, жас қыз діни сауатын интернеттен жетілдіруге кіріседі.
- Бір күні Сирияға баруға шақыртқан лекцияны көзім шалды. Бұл адамдардың дүниетанымы мен ұстанымы маған дұрыс сияқты көрінді, өйткені мен ислам жөнінде сауатым аз еді. Сөйтіп, әлеуметтік желіде жихадқа кеткен бірнеше адаммен таныстым. Олар өздеріне шақырып, күн сайын хат жазатын, – дейді Зайнап.
Өзі ғана оқып қоймай, Зайнап интернеттегі материалдарды достарымен бөліседі. Экстремистік бағыттағы осындай материалдармен бөліскені үшін 18 жасар Зайнап ендігі бес жылын темір тордың арғы бетінде өткізеді.
Дәл осындай жағдай 29 жастағы КӨЛБАЕВ Серіктің де басынан өтті.
Жас жігіт экстремистік сарындағы материалдарды әлеуметтік желідегі достарына жіберуді күнделікті әдетке айналдырады. Өзінің заңға қайшы әрекеттер жасап отырғанына есеп бермеген Серік те алты жылға бас бостандығынан айырылды.
«Мені әпкем азғырды»
ОҚО Қазығұрт ауданында дүниеге келген 20-жасар Аян САРЫБАЕВА қазіргі жағдайына әпкесін кінәлайды. Сирияға кеткен немере әпкесі шынайы мұсылмандардың қайда тұруы керектігін айтып жиі хат жазыпты. Сонымен қатар, экстремистік ұйым басшыларының уағыздарын жіберіп отырған.
- Ол маған «Вконтакте» желісі арқылы Сириядағы соғыс туралы ақпаратты, түрлі хадистерді жіберді. Ал мен ондағы жазбаның бәріне сендім. Бұл шын ба, өтірік пе деп ешкімнен де сұрамадым. Оның үстіне менің сауалдарыма жауап беретін адам болмады. Әрине, бәріне өзім кінәлімін. Сол кінәм үшін жазамды өтеп жатырмын, - деп Аян көз жасына ерік берді.
Жалпы, Оңтүстік Қазақстанда жастар бұған дейінде Сириядағы соғысқа жиналған. Кейбірі шекара асып, Сирияға кетті де. Ал енді біреулері заң алдында жауап берді. Жихадқа кеткендер мен баруға жиналғандар туралы нақты статистикалық мәлімет жоқ.
Десек те, ОҚО бойынша теріс діни ағым өкілдерінің соңғы уақытта күрт көбеюінен қаншама жастардың санасы уланып жатқанын шамалау қиын емес. Мешіттегі имамдар да жыл сайын Абу Ханифа масхабын ұстанбай, басқа діни ағымға түскен жүздеген адамдар туралы ақпарат таратады.
