Айыппұл? Бас бостандығынан айыру? Әлде...
Шын мәнінде қазақстандықтарға сол 42500-ді алу оңайға соққан жоқ. Көпшілік шот ашу үшін таңғы 6-да банк бөлімшесіне барып, кезекке тұрғанын, кейін 42 500 теңгені алу үшін электронды үкімет порталында әзер дегенде өтініш бергенін білеміз. "2 651 тенгесін төледік. 3 күн ұйықтамай, сайттарын күзетіп, әрең заявка бердік" дегендер де бар. Қолдарына әупірімдеп сол 42500 теңге тигенде тіпті сол жәрдемақы құрметіне торт та пісіргендер бар.
Алуын біраз адам алды, алайда "алаған қолым береген" болайын деп тұрған сыңайлы. Еліміздегі бухгалтерлік есеп-қисап туралы жазатын Uchet.kz порталы әлеуметтік желідегі төтенше жағдай кезінде төленген 42 500 теңгені заңсыз алғандарға белгіленген жаза көзделгені туралы ақпарат таратты. Онда ҚР Қылмыстық кодексінің 190-бабының бірінші және екінші тармақтарын мысалға келтірген. "Бірінші бап бойынша өзгенің мүлкін жымқырған және алдау мен сенімін пайдалану арқылы өзгенің мүлкіне ие болған адамдар 1000 АЕК көлемінде айыппұл төлейді немесе 2 жылға дейін бас бостандығынан айырылады. Ал, бір топ адам жасаған алаяқтық 4000 АЕК көлеміндегі айыппұл немесе 4 жыл бас бостандығынан айрылу жазасына кесілуі мүмкін", - деп жазады сайт.
Осыдан қорытынды шығара келе, Uchet.kz порталы "азаматтар немесе жұмыс беруші уәкілетті органға дұрыс ақпарат бермей, сол арқылы жәрдемақы төлеген болса, бұл әрекет қылмыстық жауапкершілікке апаратын алаяқтық бабы ретінде қаралады" деп жазған.
Негізі заңгерлер алаяқтық үшін қылмыстық жауапкершілік бар екені туралы айтуда. Оны 42500 теңгеге қатыстырып келтіруде. Шыны керек, миллиондаған өтініштер ішінде жұмысы барлар да құжат жіберіп 42500 алд деген деректер де бар. Әгәрәки заңсыз алсаңыз, қайтарғаныңыз абзал дейді заңгерлер. Қателесіп тағайындалған 42500 теңгені қалай қайтаруға болады?
Егер өтініш беруші қателесіп, әлеуметтік төлем алған болса, 42 500 теңгені мына шотқа жібере алады:
Алушының атауы: "Азаматтарға арналған үкімет мемлекеттік корпорациясы" КеАҚ
БСН: 160440007161
БСК: GCVPKZ2A
ЖСК: KZ67009SS00368609110
ТТК: 049. Халық банк пен Каспий банкте шоттары бар азаматтар "Әлеуметтік төлемдерді қайтару" тетігін таңдай отырып, 42 500 теңгені банктердің ұялы қосымшасынан қайтара алады. "Әлеуметтік төлемдерді заңсыз алған адамдардың жауапкершілікке тартылуы олардың жасаған заңсыз әрекетіне байланысты болады. Әлеуметтік төлем алушылардың заңсыз іс-қимылы Қылмыстық кодекстің аясында қарастырылады (190, 195 баптар)", - деді Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі. Министрдің "ешкімді сотқа тартпаймыз" деген сөзі бүгінде біраз қамкөңіл адамға демеу болуда, дегенмен, алмақтың да салмағы барын көріп отырмыз.
Фото: Sputnik / Абзал Калиев.
